Monitorowanie szkodników według nowego standardu IFS 7
W artykule piszemy o:
- ogólnych zmianach, jakie wprowadza nowa wersja standardu IFS. (skrótowo)
- zmianach dotyczących punktu 4.13 „Pest monitoring and control” („Monitorowanie i kontrola szkodników”) wymagań standardu IFS 7 (szczegółowo).
Opieramy się przede wszystkim na podstawowym angielskim wydaniu normy (polskie wydanie traktowaliśmy jako wsparcie) oraz na dokumentach dodatkowych publikowanych na stronie oficjalnej IFS: IFS Pest Control Guideline, IFS Food v7 checked list comapred with IFS Food v6.1 checklist.
Standard IFS 7
publikacja normy: 6 października 2020pierwsze oceny certyfikacyjne: od 1 marca 2021
obowiązkowy standard: od 1 lipca 2021
Rzeczywiste bezpieczeństwo i jakość
Odpowiedzialni za zapisy najnowszej normy IFS 7 podkreślają, że ich celem było uczynienie normy przyjaźniejszej we wdrażaniu, nie rezygnując przy tym z podstawowego celu – bezpieczeństwa i jakości produktu. IFS w wersji 7 upraszcza swoją dokumentację. Norma rezygnuje z 15% zapisów, redaguje inne, by były bardziej jednoznaczne, czytelne i łatwiejsze w interpretacji. Uproszczono i doprecyzowano system punktacji oceny certyfikacyjnej.Jednocześnie IFS 7 mocno akcentuje wagę przebiegu procesów i rzeczywistych działań w objętych certyfikacją przedsiębiorstwach. Norma określa między innymi, że audytor minimum połowę czasu poświęconą na ocenę musi spędzić „na miejscu” – kontrolując infrastrukturę, śledząc procesy i procedury w działaniu, rozmawiając z personelem. Dodatkowo wprowadzono zapis o obowiązkowym niezapowiedzianym audycie (raz na trzy lata), który powinien weryfikować deklaracje i zapisy w dokumentacji w porównaniu z rzeczywistym stanem obiektu i produkcją.
Dokumentacja ma towarzyszyć działaniom, ma służyć analizie, pomagać w reagowaniu na niepokojące odchylenia, poszukiwaniu przyczyn niezgodności i standaryzowaniu procesów w celu podnoszenia bezpieczeństwa i jakości produktów.
Jednocześnie IFS 7 mocno akcentuje wagę przebiegu procesów i rzeczywistych działań w objętych certyfikacją przedsiębiorstwach. Norma określa między innymi, że audytor minimum połowę czasu poświęconą na ocenę musi spędzić „na miejscu” – kontrolując infrastrukturę, śledząc procesy i procedury w działaniu, rozmawiając z personelem. Dodatkowo wprowadzono zapis o obowiązkowym niezapowiedzianym audycie (raz na trzy lata), który powinien weryfikować deklaracje i zapisy w dokumentacji w porównaniu z rzeczywistym stanem obiektu i produkcją.
Dokumentacja ma towarzyszyć działaniom, ma służyć analizie, pomagać w reagowaniu na niepokojące odchylenia, poszukiwaniu przyczyn niezgodności i standaryzowaniu procesów w celu podnoszenia bezpieczeństwa i jakości produktów.
Dokumentacja ma towarzyszyć działaniom, ma służyć analizie, pomagać w reagowaniu na niepokojące odchylenia, poszukiwaniu przyczyn niezgodności i standaryzowaniu procesów w celu podnoszenia bezpieczeństwa i jakości produktów.
Punkt 4.13 Pest monitoring and control
Przejdźmy teraz do punktu 4.13, który cały poświęcony jest wymaganiom w zakresie monitorowania aktywności szkodników i usług świadczonych przez firmy z branży pest control (DDD).W zakresie punktu 4.13, według checklisty dostępnej na stronie IFS, wprowadzono: jeden całkowicie nowy punkt, trzy nowe podpunkty, rozszerzono znacząco zapisy w trzech punktach, inne punkty przeredagowano, zmieniając nieznacznie treść.
Stan sanitarno-techniczny
Nowy zapis (4.13.1) wskazuje, że zarówno infrastruktura obiektu jak i działania muszą być zaprojektowana tak, by uniemożliwiały przedostawanie się szkodników do wewnątrz i ich rozwój na terenie obiektu.To ogólne sformułowanie kieruje nas jednak automatycznie do wcześniejszych punktów standardu IFS 7, w których bardziej szczegółowo wymieniono wymagania dotyczące rozwiązań architektonicznych, infrastruktury i stanu sanitarno-technicznego obiektu. W punkcie 4.9 Production and storage premises(Pomieszczenia produkcyjne i magazynowe) kilkukrotnie wspomina się właśnie o ochronie przed szkodnikami.
Punkt 4.9.3.2 określa normy systemu drenażowego, pozwalającego usunąć wodę z posadzek po ich czyszczeniu, by ten nie pozwalał na przedostawanie się szkodników do obiektu.
W punkcie 4.9.4.2 norma wskazuje konieczność zapewnienia dostępu do wolnej przestrzeni nad sufitami podwieszanymi, by umożliwić m.in. kontrolę obecności szkodników.
Punkt 4.9.5.3 określa wymagania dotyczące zabezpieczenia otwieranych okien moskitierami lub innymi środkami zapobiegawczymi (ang. pest screens annd other measures, w polskim tłumaczeniu normy „ekranami”), które uchronią przed jakimikolwiek zanieczyszczeniami.
W kolejnym punkcie, dotyczącym drzwi i bram (4.9.6.2) znów wspomniana jest ochrona przed przedostaniem się szkodników – wymóg samozamykających się (z wyjątkiem sytuacji uzasadnionych) szczelnych drzwi.
Przeanalizowanie zapisów punktu 4.9 pozwoli zweryfikować firmie monitorującej aktywność szkodników zapisy kwestionariusza oceny stanu sanitarno-technicznego obiektu czy uczulić techników DDD na te elementy przy weryfikowaniu stanu obiektu z punktu widzenia zagrożeń ze strony szkodników. Warto zatem koncentrować się nie tylko na punkcie 4.13, by podnosić swoją świadomość dotyczącą bezpieczeństwa i jakości żywności oraz wymagań, które taki cel stawia przed producentami i firmami wspomagającymi.
Wróćmy teraz do analizy punktu 4.13.
Zapis 4.13.2 wylicza warunki, które obligatoryjnie (twórcy normy uznają je za niezbędne minimum) spełniać musi system monitorowania szkodników. Prawidłowo zaprojektowany system monitorowania musi brać pod uwagę pełen kontekst: otoczenie obiektu, infrastrukturę (ze szczególnym uwzględnieniem miejsc szczególnego ryzyka: piwnice, sufity podwieszane, rury, narożniki), specyfikę produkcji (rodzaj surowców, półproduktów i produktów gotowych) oraz ewentualne wynajęte pomieszczenia magazynowe.
O ten kontekst i adekwatność działań z zakresu monitorowania szkodników poszerzony jest standard IFS. Każdy obiekt wymaga indywidualnej oceny i indywidualnego podejścia.
System punktów monitorowania szkodników musi być naniesiony na plan zakładu, a same punkty monitorowania muszą być oznaczone. Wskazać trzeba używane produkty i środki wraz z instrukcjami bezpieczeństwa i użytkowania. Koniecznym jest ustalenie częstotliwości kontroli i osób odpowiedzialnych za kontrole (z ramienia zakładu i z ramienia firmy pest control).
O ten kontekst i adekwatność działań z zakresu monitorowania szkodników poszerzony jest standard IFS. Każdy obiekt wymaga indywidualnej oceny i indywidualnego podejścia.
System punktów monitorowania szkodników musi być naniesiony na plan zakładu, a same punkty monitorowania muszą być oznaczone. Wskazać trzeba używane produkty i środki wraz z instrukcjami bezpieczeństwa i użytkowania. Koniecznym jest ustalenie częstotliwości kontroli i osób odpowiedzialnych za kontrole (z ramienia zakładu i z ramienia firmy pest control).
Odpowiedzialność
Zapis 4.13.3 wymaga uzupełnienia umowy między zlecającym a firmą pest control (DDD) o wszystkie powyższe zapisy. Dodatkowo punkt ten obliguje firmę pest control do przeszkolenia osoby odpowiedzialnej za monitorowanie szkodników na terenie obiektu.Nowym sformułowaniem w IFS 7 jest wskazanie firmy produkcyjnej jako odpowiedzialnej w zakresie kontroli szkodników i niezbędnych działań prewencyjnych. Odpowiedzialnośc ta jest niezależna od tego, czy firma decyduje się zlecić monitorowanie szkodników firmie pest control czy też działania te wykonuje sama.
(Ten punkt dotyka zapewne najbardziej wrażliwego tematu – komunikacji, współdziałania i wzajemnego zaufania pomiędzy firmami podpisującymi umowę o świadczeniu usług z zakresu pest control oraz świadomego traktowania zagadnienia monitorowania szkodników przez firmę zlecającą. Temat ten na pewno poruszymy, w jednym z kolejnych wpisów.)
Zatrzymajmy się na moment przy zagadnieniu szkoleń. Punkt 3.3 wymagań standardu IFS dotyczy szkoleń i instruktaży. Warto się z nim zapoznać, by prawidłowo udokumentować przeprowadzone szkolenie. Szkolenia z zakresu pest control powinny zostać wpisane w prowadzony przez firmę zlecającą program szkoleń, a firma pest control powinna udokumentować: datę i czas szkolenia, listę uczestników szkolenia oraz zakres treści przekazanych podczas szkolenia.
Punkt 4.13.4 obliguje firmę pest control do dokumentowania kontroli, odnotowywania wszelkich śladów aktywności szkodników na obiekcie i odpowiednie reagowanie – wprowadzanie działań naprawczych. (Zapis o odnotowywaniu jakiejkolwiek infestacji jest zapisem nowym.)
Pamiętajmy nie tylko o dokumentowaniu, ale i o skutecznym informowaniu firmy zlecającej o wynikach kontroli W punkcie 4.13.5 mamy ogólne wytyczne dotyczące liczby punktów monitorowania na obiekcie, właściwego zaplanowania ich rozmieszczenia, zgodnie również z kategorią i typem punktu (przeznaczeniem i zasadami użytkowania) oraz stanu technicznego poszczególnych elementów systemu monitorowania.
Pamiętajmy nie tylko o dokumentowaniu, ale i o skutecznym informowaniu firmy zlecającej o wynikach kontroli W punkcie 4.13.5 mamy ogólne wytyczne dotyczące liczby punktów monitorowania na obiekcie, właściwego zaplanowania ich rozmieszczenia, zgodnie również z kategorią i typem punktu (przeznaczeniem i zasadami użytkowania) oraz stanu technicznego poszczególnych elementów systemu monitorowania.
Kontrola przyjęcia towaru
Do zakresu działań pest control wpisano również (punkt 4.13.6) kontrolę dostaw towaru i konieczność dokumentowania wszelkich przypadków obecności szkodników w przyjmowanym towarze. Tutaj wydaje się niezwykle ważnym ujęcie punktu rozpoznawania szkodników i śladów ich obecności oraz odpowiedniej procedury kontroli dostaw w programie szkoleń pracowników z zakresu pest control.Analizy
Standard IFS 7 wymaga monitorowania skuteczności działań z zakresu pest control i analizowania aktywności szkodników na obiekcie w perspektywach czasowych. Analizy trendów pozwalają na podstawie zebranych danych planować działania z wyprzedzeniem, przewidywać aktywność szkodników i uprzedzać okresy wzmożonej aktywności. Dokumentacji monitorowania i analiz musi być zawsze dostępna.
Standard IFS 7 jest komplementarny z wytycznymi GMP/GHP, HACCP oraz normą PN-EN 16636, zatem spełnienie wymogów narzuconych przed standard przez firmę pest control nie powinno być żadnym wyzwaniem, a szansą na współpracę z klientami, dla których bezpieczeństwo i jakość produktów to złożony proces i najważniejszy cel.
Na oficjalnej stronie IFS dostępne bezpłatnie normy IFS, przewodniki, materiały uzupełniające. Standard IFS 7 Food jest przetłumaczony na język polski i również dostępny na stronie IFS.
Na oficjalnej stronie IFS dostępne bezpłatnie normy IFS, przewodniki, materiały uzupełniające. Standard IFS 7 Food jest przetłumaczony na język polski i również dostępny na stronie IFS.